<ว่าด้วยเรื่องของจังหวะ-1> – ค่าความยาวตัวโน้ต
ใครที่เริ่มหัดเรียนดนตรีคงคุ้นเคยกับแผนผังนี้นะครับ
แล้วเราก็จะจำกันว่าตัวโน้ตแต่ละตัวมีค่าเท่ากับกี่จังหวะ
ซึ่งหลาย ๆ คนน่าจะจำกันแบบนี้หรือเปล่า?
ซึ่งมันถูกต้องอย่างที่เราจำกันมาจริง ๆ หรือไม่?
คำตอบคือ ไม่ถูกต้องซะทีเดียว
อาจถูกต้องในบางบริบท และอาจผิดได้ในบางบริบทเช่นกัน
หรือจริง ๆ แล้ว อาจจะต้องตอบว่า “ไม่สามารถตอบได้”
ถ้าเห็นแค่ตัวโน้ตเหล่านี้ เราไม่สามารถตอบได้ว่าแต่ละตัวมีค่าเท่ากับกี่จังหวะ
เพราะในความเป็นจริงแล้ว เราจะกำหนดได้ว่าตัวโน้ตแต่ละตัวในบริเวณหนึ่ง ๆ (อาจจะทั้งบทเพลง หรือแค่ช่วงหนึ่ง) นั้นมีค่าความยาวเท่ากับกี่จังหวะต้องมีเครื่องหมายกำหนดจังหวะเป็นตัวกำหนด
ตัวอย่างเครื่องหมายกำหนดจังหวะ (Time Signature)
← คงคุ้นเคยกับหน้าตานี้อยู่แล้วใช่มั้ยครับ
วิธีดูเครื่องหมายกำหนดจังหวะ
***โพสต์นี้ต้องการจะเปิดกว้างทำความเข้าใจเกี่ยวกับการดูค่าความยาวตัวโน้ตจึงขอยกตัวอย่างวิธีดูเครื่องหมายกำหนดจังหวะในกรณีที่เป็นอัตราจังหวะธรรมดาก่อน (Simple Time) เพราะเข้าใจได้ง่ายที่สุด โดย อัตราจังหวะผสม (Compound Time) อัตราจังหวะซ้อน (Complex Time) จะมีวิธีการดูที่แตกต่างออกไป
ตัวเลขบนแสดงจำนวนจังหวะในแต่ละห้องเพลง
ตัวเลขล่างแสดงชนิดของตัวโน้ตที่มีค่าเท่ากับ 1 จังหวะในแต่ละห้อง โดยตัวเลขนี้มาจากจำนวนตัวโน้ตที่ถูกแบ่งตามสัดส่วนที่ตั้งต้นด้วยโน้ตตัวกลมตามแผนผังในรูปตัวอย่างแรก
เมื่อแบ่งสัดส่วนโน้ตโดยตั้งต้นด้วยโน้ตตัวกลมตามแผนผังในรูปตัวอย่างแรกจะได้ผลออกมาดังนี้
โน้ตตัวกลม = 1
โน้ตตัวขาว = 2
โน้ตตัวดำ = 4
โน้ตเขบ็ตหนึ่งชั้น = 8
ด้วยหลักการตามที่กล่าวมา เราก็จะสามารถอ่านค่าจากเครื่องหมายกำหนดจังหวะต่าง ๆ ได้ดังนี้
การอ่านค่าจากเครื่องหมายกำหนดจังหวะ
= แต่ละห้องมี 4 จังหวะ และ โน้ตตัวดำเท่ากับ 1 จังหวะ (มีโน้ตตัวดำ 4 ตัวต่อหนึ่งห้อง)
เมื่อมีเครื่องหมายกำหนดจังหวะแล้วเราจึงสามารถตอบได้ว่ากรณีนี้
แบบที่คนส่วนใหญ่คุ้นเคย
แล้วถ้าเป็นกรณีนี้ล่ะ?
= แต่ละห้องมี 2 จังหวะ และ โน้ตตัวขาวเท่ากับ 1 จังหวะ (มีโน้ตตัวขาว 2 ตัวต่อหนึ่งห้อง)
นั่นก็หมายความว่าสำหรับกรณีนี้
ซึ่งไม่เหมือนที่เราจำ ๆ กันมาแล้ว
= แต่ละห้องมี 3 จังหวะ และ โน้ตเขบ็ตหนึ่งชั้นเท่ากับ 1 จังหวะ (มีโน้ตเขบ็ตหนึ่งชั้น 3 ตัวต่อหนึ่งห้อง)
กรณีนี้ก็จะหมายความว่า
ตัวอย่างเพียงเท่านี้ก็คงพอทำให้เห็นภาพได้แล้วนะครับว่าตัวโน้ตแต่ละตัวจะมีค่าความยาวกี่จังหวะนั้นขึ้นอยู่กับเครื่องหมายกำหนดจังหวะในบริเวณนั้น ๆ โน้ตตัวกลมไม่ได้มีค่าเท่ากับ 4 จังหวะเสมอไป โน้ตตัวดำไม่ได้มีค่าเท่ากับ 1 จังหวะเสมอไป
การที่เราจำ ๆ กันว่า ตัวกลมเท่ากับ 4 จังหวะ ตัวขาวเท่ากับ 2 จังหวะ ตัวดำเท่ากับ 1 จังหวะ อาจใช้ได้ดีบ้างในทางปฏิบัติ เพราะเพลงส่วนใหญ่ที่เราฟังกันอย่างคุ้นเคยก็อยู่ในเครื่องหมายกำหนดจังหวะแบบ 4/4 แต่ทั้งนี้ เราก็ควรทำความเข้าใจไว้ด้วยว่าหลักการกำหนดค่าความยาวจริง ๆ นั้นเป็นอย่างไรเพื่อที่เมื่อเจอบทเพลงที่ไม่ใช่ 4/4 เราจะได้ทำความเข้าใจได้อย่างถูกต้อง
ไว้โอกาสหน้า จะอธิบายเรื่องเกี่ยวกับจังหวะในประเด็นอื่น ๆ อีกนะครับ
ขอบคุณที่อ่านมาจนจบนะครับ !
ไว้จะทยอยแนะนำเกร็ดอื่น ๆ อีกเรื่อย ๆ ครับ
yo23takahashi
บรรณานุกรม;
วิบูลย์ ตระกูลฮุ้น. ทฤษฎีดนตรีตะวันตก. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2563.
1 thought on “โน้ตตัวกลม = 4 จังหวะจริงเหรอ?”
Comments are closed.